2025-04-28

Kuzey ve Doğu Suriye'deki Kürtlerin geleceğine ilişkin Kürt Birliği ve Ortak Tutum Konferansı, Suriye Kürtleri Ulusal Konseyi (ENKS) ve Demokratik Birlik Partisi (PYD) öncülüğünde dün toplandı.

Konferansın sonuç bildirisinde, Suriye'deki Kürtlerin haklarının anayasal olarak tanınması için Şam ile müzakere etmek üzere ortak bir Kürt heyetinin oluşturulması kararı alındığı belirtildi.

Kamişlo'da gerçekleşen konferans, ademi merkeziyetçi ve ulusal bütünlük içindeki Suriye çerçevesinde, Kürt sorununa kapsamlı siyasi çözüme ilişkin maddelerin yer aldığı “Ortak Tutum Belgesi”nin onaylanmasıyla tamamlandı.

Oybirliğiyle onaylanan belge, Suriye'nin çok uluslu, çok kültürlü ve farklı inançlara sahip ülke olduğunu ve anayasasının Araplar, Kürtler, Süryaniler ve diğer halklar da dahil olmak üzere tüm bileşenlerin haklarını garanti altına alması gerektiğini vurguluyor.

Belgede ayrıca adalete, eşitliğe, kuvvetler ayrılığı ilkesine ve insan haklarına saygıya dayalı ademi merkeziyetçi bir yönetim sisteminin benimsenmesine de vurgu yapıldı.

Belgede yer alan maddeler şu şekilde:

SURİYE ALANINDA:

* Suriye Araplar, Kürtler, Süryaniler, Asuriler, Çerkezler ve Türkmenler ile Aleviler, Dürziler, Ezidiler ve Hıristiyanlar da dahil olmak üzere, tüm Suriye bileşenlerinin haklarını anayasada ve anayasal üstü ilkelerle garantiye alan çok uluslu, çok kültürlü, çok dinli ve farklı inançları içinde barındıran bir devlettir.

* Devlet, uluslararası sözleşmelere ve anlaşmalara, insan haklarına ve eşit yurttaşlık ilkesine uymalıdır.

* Suriye yönetim sistemi, siyasal çoğulculuğu, iktidarın barışçıl yollarla devredilmesini ve güçler ayrılığını benimseyen iki meclisli bir parlamenter sistem olmalıdır. Ayrıca, ademi merkeziyetçi bir sistem çerçevesinde bölgesel konseylere dayanmalıdır.

* Merkez ve bölgeler arasında adil bir güç ve zenginlik dağılımını içeren ademi merkeziyetçi bir Suriye.

* Devletin adı, bayrağı ve milli marşı Suriye toplumunun milli ve kültürel çoğulculuğunu yansıtmalıdır.

* Devletin dinler ve inançlar karşısında tarafsızlığı, dini ayin ve ibadetleri uygulama hakkı ve Ezidi dininin devlette resmi bir din olarak tanınması.

* Farklı bileşenlerin özelliklerini dikkate alan kapsamlı bir ulusal kimliğin benimsenmesi.

* Suriye'de kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve tüm kurumlarda kadın-erkek temsilinin sağlanması.

* Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan anlaşmalarda beyan edilen çocuk haklarını korumak, çocukların yaşadıkları bölgeler ve o bölgelerin olanaklarının özelliklerine uygun olarak, çocukların doğasına ve yaşına uygun özel gereksinimlerini de dikkate alarak bakım ve destek sağlamak.

* Nüfus yoğunluğunu ve coğrafi alanı dikkate almak için mevcut idari bölümleri gözden geçirin.

* Ülke içinde ve dışında yağmalanmış, çalınmış Suriye’ye ait tarihi eser ve anıtların geri getirilmesi.

* Kürt bölgelerinde ve Suriye'nin tüm bölgelerinde demografik değişimin önüne geçilmeli ve durdurulmalı. Zorla yerinden edilmiş kişilerin güvenli bir şekilde yurtlarına dönmelerini sağlanmalı.

* Demokratik ilkeleri formüle etmek ve tüm Suriye fraksiyonlarını ve bileşenlerini temsil eden ve tam yürütme yetkisine sahip bir hükümet kurmak amacıyla, uluslararası hakemlik denetiminde, tüm Suriye bileşenlerinin temsilcilerinin yer aldığı bir kurucu meclis oluşturulması.

* Anadilde ifade, eğitim hakkı ve kültürün tüm bileşenler için bir hak olarak uygulanması.

* 8 Mart’ın Kadınlar Günü ilan edilmesi.

KÜRT ULUSAL ALANINDA:

* Kürt bölgelerinin federal bir Suriye çatısı altında bütünleşik bir siyasi ve idari birim olarak birleştirilmesi.

* Kürt halkının Suriye'deki ulusal varlığını yerli bir halk olarak tanımak. Siyasi, kültürel ve idari haklarını özgür ve eşit bir şekilde kullanma hakkı da dahil olmak üzere, uluslararası antlaşma ve sözleşmeler uyarınca ulusal haklarını anayasal olarak güvenceye almak.

* Suriye devriminin şehitleri, Suriye Demokratik Güçleri (SDG), güvenlik güçleri, zindanlarda yaşamını yitiren tutuklular ile DAİŞ katliamlarına karşı direnişte şehit olanların fedakarlıklarını takdir ederek, ailelerine destek olmak ve yasal düzenlemeler uyarınca haklarını garanti altına almak.

* Gençliğin toplumda etkin bir güç olarak görülmesi, tüm devlet kurumlarına adil katılımı ve temsili sağlanmalı.

* Kürtçenin ülkede Arapça ile birlikte resmi dil olarak anayasada tanınması, Kürtçe eğitim ve öğrenimin sağlanması.

* Kürt dili, tarihi mirası ve kültürü ile ilgili merkezler ve bölümler kurmak, Kürtçe yayın yapan radyo ve televizyon kanalları gibi medya merkezleri açmak, kitap, dergi ve yayınlar çıkarmak, çalışma ve araştırma merkezleri açmak.

* Kürtlerin devletin yasama, yargı, yürütme ve güvenlik kurumlarına katılımını sağlamak.

* 21 Mart’ın Newroz olarak ülkede resmi tatil kabul edilmesi.

* Kürtlere karşı uygulanan Arap Kuşağı Projesi ve Kürt bölgelerindeki Araplaştırma operasyonları gibi tüm istisnai politikalar, önlemler ve yasalar iptal edilmeli, bu ayrımcı politikalardan zarar görenlere tazminat ödenmeli. Bu politikalar uygulanmadan önceki duruma dönülmeli, Suriye’nin egemenliğini ve Kürtlerin varlığını etkileyen gizli ve kamuya açık anlaşmalar iptal edilmelidir.

* 1962 yılındaki istisnai nüfus sayımı sonucu vatandaşlıktan çıkarılan ve isimleri kayıt altına alınmayan Kürt vatandaşlara, Suriye vatandaşlıklarının iade edilmesi.

* Kürt bölgelerinin altyapısının geliştirilmesi ve geçmiş dönemlerde kasıtlı olarak dışlanması ve ihmal edilmesi nedeniyle, zenginliklerinden elde edilen gelirlerin bir yüzdesinin kalkınma ve yeniden inşa çalışmalarına ayrılması.

K24