2025-11-17

Aralarında son 20 yılın Nobel İktisat Ödülü sahiplerinin de olduğu 600’ü aşkın iktisatçı ve uzman Johannesburg Zirvesi'ne bir hafta kala, G20 liderlerini "küresel servet eşitsizliğinin tehlikeli boyutlara ulaştığı" konusunda uyardı ve Uluslararası Eşitsizlik Paneli kurmaya çağırdı.

22-23 Kasım günlerinde, Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde yapılması programlanan G20 zirvesi öncesinde aralarında Nobel İktisat Ödülü sahipleri Daron Acemoğlu (2024), Joseph Stiglitz (2001), Angus Deaton (2015), Esther Duflo (2019), Peter Diamond (2010), Christopher Pissarides (2010), Eric Maskin (2007), Roger Myerson (2007) ve Edmund Phelps ve eski ABD Hazine Bakanı ve Merkez Bankası Başkanı Janet Yellen'ın da olduğu 600’den fazla iktisatçı ve uzman, G20 liderlerine dünyadaki aşırı servet eşitsizliklerine çare bulmak amacıyla uluslararası bir panel kurulması için cuma günü ortak bir çağrı yaptı.

"Uluslararası Eşitsizlik Paneli (IPI) kurulmasını istiyoruz"

İmzacılar G20 liderlerine şöyle seslendi:

"70'i aşkın ülkeden 600'ün üzerinde ekonomist ve eşitsizlik uzmanı olarak size yazıyoruz ve Küresel Eşitsizlik Acil Durumunu ele almak üzere, G20'ye sunulan raporda önerildiği gibi, daimi bir panel kurulmasını desteklemenizi talep ediyoruz.

İktisatçılar mektuplarında şu konulara dikkat çekti:

Hepimiz, aşırı yüksek ekonomik eşitsizlik seviyelerinin insan yaşamının ve ilerlemenin her yönü üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğu konusunda hemfikiriz. Bu, ekonomilerimizi, demokrasilerimizi ve gezegenin varlığını dahi tehdit etmektedir.

Servet ve Güç Yoğunlaşması: Aşırı servet yoğunlaşmasının, toplumsal güveni sarsan ve siyasetimizi kutuplaştıran demokratik olmayan bir güç yoğunlaşmasına dönüştüğünden derin endişe duyuyoruz.

İklim ve Yoksulluk: Ekonomik eşitsizlik, hızlı iklim değişikliğini tetikleyen bir motor görevi görmekte ve olumsuz etkilerinin orantısız bir şekilde en yoksul ve en savunmasız insanlar tarafından hissedilmesini sağlamaktadır. Dünya genelinde her dört kişiden biri (yaklaşık 2.3 milyar insan), düzenli olarak öğün atlamak zorunda kalırken, milyarder serveti tarihin en yüksek seviyesine ulaşmıştır.

"Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) örnek alınsın"

Mektupta kurulması istenen Uluslararası Eşitsizlik Paneli'nin, tıpkı iklim değişkliği panelinin iklim konusunda oynadığı rolü "eşitsizlik acil durumu" için oynayabileceği değerlendirildi.

"Eşitsizlik kaçınılmaz değildir"

Tıpkı Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) iklim değişikliğine dair tarafsız, bilim tabanlı ve objektif değerlendirmeler sunarak hayati bir rol oynaması gibi, yeni bir Uluslararası Eşitsizlik Paneli de eşitsizlik acil durumu için aynı görevi üstlenecektir.

Bu panelin:

Kanıt Tabanlı Analiz sunarak,

Verileri karşılaştırarak ve

Hükümetlere eşitsizliği azaltmaya yönelik kanıtlanmış politikalar hakkında tavsiyelerde bulunarak uluslararası koordinasyonu ve eylemi büyük ölçüde kolaylaştıracağına inanıyoruz.

Eşitsizlik kaçınılmaz değildir; bir politika tercihidir. Daha eşit ve kapsayıcı bir dünya inşa etme yolunda hayati bir ilk adım olarak Uluslararası Eşitsizlik Paneli'nin kurulmasını desteklemenizi şiddetle talep ediyoruz."

Ortak açıklama şöyle:

Dünya bir eşitsizlik acil durumuyla karşı karşıya

Sayın Dünya Liderleri,

70’i aşkın ülkeden 600’ü aşkın iktisatçı ve eşitsizlik uzmanı olarak size yazıyoruz. Amacımız, Profesör Joseph Stiglitz liderliğinde G20’ye sunulan Olağanüstü Eşitsizlik Komitesi raporunun önerdiği gibi, küresel eşitsizlik acil durumuna karşı kalıcı bir Uluslararası Eşitsizlik Paneli kurulmasını desteklemenizi talep etmektir.

Bizler, iktisatçılar, siyaset bilimciler, iklim bilimciler, sosyologlar, epidemiyologlar, antropologlar, tarihçiler, coğrafyacılar ve filozoflar gibi çok çeşitli disiplinlerden gelen uzmanlarız. Bu çeşitlilik önemli bir gerçeği yansıtıyor: Yüksek ekonomik eşitsizlik düzeyleri, ekonomilerimizden demokrasilerimize, hatta gezegenimizin hayatta kalmasına kadar, insan yaşamının ve ilerlemesinin her yönü üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor.

Stiglitz G20 Komitesinin, dünyanın bir eşitsizlik acil durumu ile karşı karşıya olduğu görüşünü destekliyoruz. Biz de onların endişelendiği gibi, aşırı servet yoğunlaşmasının demokratik olmayan güç birikimlerine dönüşmesinden, toplumlarımızdaki güvenin sarsılmasından ve siyasetin kutuplaşmasından derin kaygı duyuyoruz.

Ayrıca ekonomik eşitsizliğin, hızlı iklim değişikliğini körükleyen bir motor olduğunu ve olumsuz etkilerinin en yoksul ve en savunmasız kişiler tarafından orantısız şekilde hissedildiğini kabul ediyoruz.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) iklim değişikliğine ilişkin tarafsız, bilim temelli ve objektif değerlendirmeler sunarak hayati bir rol oynadığı gibi, yeni bir Uluslararası Eşitsizlik Paneli de eşitsizlik acil durumu için aynı işlevi görecektir. Bu bağımsız ve partizan olmayan uzman paneli, IPCC’nin yaptığı gibi, dünyanın dört bir yanından ekonomistlerin, bilim insanlarının ve diğer eşitsizlik uzmanlarının en güncel çalışmalarını bir araya getirecektir. Panel, politika yapıcılara eşitsizliğin boyutu, nedenleri ve sonuçları hakkında en doğru ve nesnel değerlendirmeleri sunacak ve olası çözüm yollarını ele alacaktır. Bu değerlendirmeler hem uluslararası hem de ulusal bağlamda sunulacak ve G20 ile Birleşmiş Milletler’deki müzakerelere bilgi sağlayacaktır.

Bu girişimin, konunun önemini gören ve yanıtların veri, kanıt ve sağlam analizlere dayanması gerektiğini düşünen tüm siyasi yelpazedeki politika yapıcıların yararına olduğuna inanıyoruz. Panelin analizleri ayrıca özel sektör, gazeteciler, akademi ve sivil toplum için de faydalı olacaktır. Binlerce kişinin IPCC’ye gönüllü katkıda bulunduğu gibi, dünyanın dört bir yanındaki akademisyenler ve uzmanlar da bu hayati uluslararası girişimi desteklemek için zamanlarını gönüllü olarak ayırmaya hazırdır. Bizler de bu sürece katkıda bulunmaya hazırız.

Eşitsizlik kaçınılmaz değildir; bu bir politika tercihidir. Açık ve kanıtlanmış adımlar atılarak eşitsizlik azaltılabilir ve hepimiz için başarılı bir geleceğin temelini oluşturan daha eşit toplumlar ve ekonomiler inşa edilebilir.

Bu daha eşit ve kapsayıcı dünyayı inşa etme yolunda hayati bir ilk adım olarak, Uluslararası Eşitsizlik Paneli’nin kurulmasını desteklemenizi kuvvetle talep ediyoruz.

Bianet