2025-12-31

“Diktatöre ölüm” sloganları atılıyor

İran’da yüksek enflasyon ve ulusal para birimi riyaldeki sert değer kaybı nedeniyle başlayan protestolar üçüncü gününde ülke geneline yayılıyor. Başkent Tahran’da pazar günü Büyük Çarşı esnafının greviyle başlayan gösteriler, Karaj, Hemedan, İsfahan, Şiraz, Yezd, Kirmanşah, Keşm ve Malard gibi birçok kente sıçradı.

Gösteriler, İran riyalinin ABD doları karşısında serbest piyasada tarihî dip seviyeyi görmesinin ardından patlak verdi. BBC Farsça tarafından doğrulanan görüntülerde, farklı kentlerde toplanan kalabalıkların polisle karşı karşıya geldiği, güvenlik güçlerinin zaman zaman biber gazı kullandığı görülüyor.

Üniversite öğrencileri de sokakta

Protestolara üniversite öğrencilerinin de katılmasıyla sloganların tonu sertleşti. Gösterilerde “Diktatöre ölüm” sloganları atılırken, bu ifadelerin doğrudan İran’ın en üst karar mercii olan dini lider Ali Hamaney’i hedef aldığı belirtiliyor.

Bazı grupların, 1979 İslam Devrimi ile devrilen Şah’ın oğlu Rıza Pehlevi lehine “Yaşasın Şah” sloganları attığı da duyuldu. ABD’de sürgünde yaşayan Pehlevi, X hesabından yaptığı açıklamada protestoculara destek vererek, “Sizinleyim. Birliğimiz ve haklı davamız nedeniyle zafer bizim olacak” ifadelerini kullandı.

Hükümet: “Protestoları tanıyoruz”

İran hükümeti protestoları “tanıdığını” açıkladı. Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, İçişleri Bakanı’na protestocuların “temsilcileriyle” görüşme talimatı verdiğini duyurdu. Pezeşkiyan ayrıca Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Ferzin’in istifasını kabul ederek yerine eski Ekonomi Bakanı Abdolnaser Hemmeti’yi atadı.

ABD’den destek mesajı

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Farsça X hesabı da protestolara destek verdi. Açıklamada, göstericilerin “cesaretinin takdir edildiği” belirtilerek, “on yıllardır süren başarısız ekonomi politikaları ve kötü yönetimden sonra onur ve daha iyi bir gelecek isteyen İran halkının yanında olunduğu” vurgulandı.

İran konusu, ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu arasında Florida’da yapılan görüşmenin de gündem maddeleri arasında yer aldı. Ortak basın toplantısında Trump, İran’da rejim değişikliğini destekleyip desteklemediği sorusuna net yanıt vermedi ancak “Muazzam bir enflasyonları var, ekonomi çökmüş durumda, halk mutlu değil” dedi.

Trump ayrıca İran’ın balistik füze ya da nükleer programını yeniden inşa etmesi halinde İsrail’in yeni hava saldırılarına destek verebileceğini söyledi.

Tahran’dan sert mesaj

Haziran ayında İsrail ile İran arasında yaşanan 12 günlük çatışmalar sırasında ABD, İran’daki bazı nükleer tesisleri hedef almıştı. Tahran yönetimi ise nükleer programının barışçıl olduğunu savunuyor.

Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, salı günü yaptığı açıklamada, “her türlü saldırgan ve baskıcı eyleme verilecek karşılığın ağır ve pişman edici olacağını” söyledi.

İran dini lideri Ali Hamaney ise daha önce yaptığı açıklamalarda, İsrail’in savaş sırasında İran’da kitlesel ayaklanmalar çıkmasını umduğunu ancak bunun gerçekleşmediğini savunmuştu.

Serbestiyet